Zarjadowanske pokiwy / Pokazki wó zarědowanjach

»Vineta abo Čorny doł«: Dźiwadłowa čołmowa jězba  
Prapremjera

30.08. | 01.09. | 06.09. | 08.09.
MS Barbara, Zły Komorow, měšćanski přistaw 
Wotpław: 17:15 
Dopław: 18:45 

Słónco hłuboko steji, hdyž motorska łódź Barbara nawječor wot měšćanskeho přistawa w Złym Komorowje wotjědźe a po žołmach Złokomorowskeho jězora płuwa. 57 wopytowarjow namaka we tyłowje łódźe městno – su to oficialni pasažěrojo. Ale wočakuja dalšich hosći, kotřiž sej přistup wunuzuja a přez kotrychž so jězba po jězoru z podawiznu stanje. Přetož štož mórski špihel zakrywa, předobywa so na tutej 80mjeńšinskej jězbje na powjerch: Je to pućowanje do zašłosće, přitomnosće a přichoda regiona. Što je so potepiło ze wsami, milinarnjemi a systemami? Što je so podnuriło, pod powjerchom zhubiło? Je to na přeco zhubjene abo eksistuje dale, njewidźane? 

Kotre móžnosće přinjese nowozapočatk ze sobu? »Vineta abo Čorny doł« wotkrywa w powěsćach, legendach a žiwjenjoběhach, što Łužicy a jeje wobydlerjam a wobydlerkam njesmjertnosć dawa. »To minjene njeje mortwe; wone ani zašło njeje. Wotdźělimy je wot nas a wudawamy so cuzy« – měnješe Christa Wolf.  

150 lět do njeje basnješe serbski awtor Korla Awgust Fiedler: 

»Hdyž so do Twojeju wočow zanurju, zamóžu Vinetu widźeć: Dycham a zetrěju mórsku hładźinu hładku a hladam na podnurjene město.«  

Hdyž MS Barbara we wječornym swětle přistaw docpěje, wopušća pasažěrojo łódź wo někotre pomnjeća hódne nazhonjenja bohatši a wědniši hač ći při přibrjohu zawostaći.

Sobuskutkowacy

Sibylle Böversen, Catharina Struwe, N.N. (činohra) 
Ulrike Müller (režija a tekst) 
Jan Lehmann (wuhotowanje a tekst) 
Roman Strack (sounddesign) 
Heike Merten-Hommel (dramaturgija) 
 
Koprodukcija z Nowym jewišćom Zły Komorow 

Tiket

»WORTALL abo kontinent nadźija«: Sceniske čitanje w serbskej a němskej rěči

01.09., 19:30
Dźiwadło na hrodźe Budyšin 

… W tak mjenowanej “Prjawozkej sprjewinej dolinje” wona sydli a jeje populacija je dźeń a mjeńša. Ptačk mjenuje so rakajca abo módra kawka abo tež módra wróna, Coracias garrulus, hač drje přežiwi? Pisany ptak njenamaka hižo to, štož za zdźerženje swojeje družiny trjeba, do snopow wjazane a do popow nastajene žito, hnězdo w štomowych prózdnjeńcach wjerbow podłu rěčnišćow abo druhdźe w hustych lěsach … 

»Što woznamjenja wotemrěće družiny« – praša so serbski spisowaćel Jurij Koch w swojich zhladowanjach »Ha lećała je módra wróna«, serbsce z lěta 1991 a němsce lěto pozdźišo. Hač drje by to škoda było? Haj, so wě. Ale: wona je tu. Hišće. Znowa. Su ju widźeli …  

Z prašenjom za přežiwjenjom pisaneho ptačka přirunuje Koch dóńt a přichod serbskeho naroda, kotrehož zakłady žiwjenja, kaž jeho starodawny kulturny rum, buchu přez rozwólne zničenje, wotbagrowanje masiwnje wobmjezowane. Ale tež Serbja su njepowalni - w swojej rěči, ze swojim wuměłstwom. Serbska literatura, nowa runje tak kaž stara, je tak bohata, mnohostronska  a barbojta  kaž pjerja módreje wróny. W lyrice husto hdy dwurěčnje myslacych, začuwacych a basnjacych awtorow a awtorkow serbskeho pochada jewi so swojorazny kosmos abo »Wortall, kaž jón Róža Domašcyna w jednej ze swojich dwurěčnych basnjow mjenuje. Zo tole jeničce pozhubjenje a bolosć njewoznamjenja, hladajo na epochalne změny, ale tež wo čiłosći a přichodźe swědči, dopokazuja teksty Kita Lorenca, Lenki, Mĕrany Cušcyneje, Bena Budarja, Jill-Francis Ketlicojc, Benedikta Dyrlicha, Carly Schwiegk, Yany Arlt a druhich. Dźe wo jónkrótnu identitu wosrjedź europskeho rěčneho ruma. A wo swojowólnu přežiwjensku wolu. 

Serbskej dźiwadźelnicy a dźiwadźelnik, mjez nimi prominentna dźiwadłowa a filmowa hrajerka Gabriela Maria Šmajdźina, wuslědźa čućiwje teksty a wobswětluja wonkowny a nutřkowny horicont nazhonjenjow wšelakich přisłušnikow najmjeńšeho słowjanskeho naroda, bydlaceho mjez Błótami a Łužiskimi horami.  

sobuskutkowacy  

Gabriela Maria Šmajdźina, Julia Klingnerec a Marian Bulank
Madleńka Šołćic (wuměłski nawod)
Heike Merten-Hommel (ideja a koncept)
Heike Merten-Hommel, Madleńka Šołćic (wuběr tekstow)

tiket

Gabriela Montero: Improwizacija²

03.09., 19:30
Wjesna cyrkej Kumwałd

Z Venezuele pochadźaca wirtuozka wobsedźi mjez klasiskimi pianistami rědku zamóžnosć, na někajke, wot publikuma podate temy improwizować a z tym móst k jazzej a druhej hudźbje twarić. Tutón dar improwizacije a inspiracije zabjerje mjeztym wulki rum w jeje koncertach a nahrawanjach. Pianistka Martha Argerich pozbudźi ju, ze swojimi improwizacijemi ke koncertnemu žiwjenju přinošować. 

Za tym prašana, kak wona improwizacije bjez přihotowanja abo po přećach zdokonja, wona přeradźi: »Poprawom ničo nječinju. Tam něšto je, to prosće přez mnje běži«. Tak twori cyle njezaměnliwy a jónkrótny zwisk k swojemu publikumej a regionej, w kotrymž hraje. Legendarny je jeje wustup w Kölnskej filharmoniji we wobłuku MusikTriennale Köln, jako wona – publikum bě ju spěw zaspěwawši k tomu přeprosył  – na Bläck-Fööss-klasikarja »M’r losse d’r Dom en Kölle« improwizowaše. Njezadźiwa, zo Montero w přihotach na swój koncert na Łužiskim festiwalu lóšt dósta, so po prezentaciji klasiskeho programa z twórbami Johanna Sebastiana Bacha/ Ferruccio Busoni, Frédérica Chopina und Césara Francka tež ze serbskimi pěsnjemi rozestajeć. Festiwalny publikum smě wćipny być!

Jako kritiska wuměłča da so wot towaršnostnych a politiskich temow wobwliwować; tak je na přikład swójska kompozicija »Ex Patria« jeje ródnemu krajej wěnowana. W decembrje 2018 bu Montero we wobłuku swjedźenskeho koncerta ze 4. mjezynarodnym mytom Beethovena za čłowječe prawa, měr, swobodu, wojowanje přećiwo chudobje a inkluziju Beethoven Academy wuznamjenjena, »jako počesćenje za jeje aktiwny towaršnostny a politiski angažement«. Montero angažuje so jako pósłanča Amnesty International, za swoju domiznu a za młodych wuměłcow z Venezuele. 

Sobuskutkowaca

Gabriela Montero (klawěr)

Tiket

Hella Stoleckojc a Radio Industry 

25.08., 11:00
Bramborski krajny muzeum za moderne wuměłstwo (BLMK), Chóśebuz

Mólaŕstwo Helle Stoleckojc a jeje grafiske twóŕby su bytostnje pregowane wót wopisanja a kritiskego stajanja do pšašanja traděrowanych pśedstajenjow serbskich identitow.

Wjelesy raz su sujety wuměłcowki wusko z krajinami, luźimi, identitami ako teke ze žywjeńskimi wobstojnosćami a wašnjami we Łužycy zwězane: póglědnjenja na wótwórjone jamy, kótarež charakterizěrujo industrielne wudobywanje miliny, namakaju se w jeje wobrazach ako teke we wobrazowych protagonistach a protagonistkach, kótarež su późělnje serbski zwoblekane, abo w drastwinych pśestajowańskich kusach ako lapy w kombinaciji z młoźinskeju wšedneju drastwu.

Wósebnje gaž fokus pśedstajenja lažy na tradicionelnych nałogach, bywa wědobna změna, kótaraž weto wuzwigujo tradiciju, jasna: mjaztym až homogene žywjeńske swěty se w stawizniskich mólbach kulturnje rownowen scementěruju, skicěrujo Stoleckojc hybridne, scasom fluidne kakosći kolektiwnych a indiwiduelnych identitowych wulicowanjow.

Wót maja do oktobra 2024 jo Radio Industry, kótaryž statkujo ako wuměłstwowy community radijo a ma swójo sedło wót lěta 2017 we Woltersdorfje, na woglěźe z mobilneju radijostaciju pla Bramborskego krajnego muzeuma za moderne wuměłstwo (BLMK). W awgusće a septembrje wótměju se radijowe źěłaŕnje za źiśi a młodostnych, debaty k interkulturelnym identitowym konceptam a interaktiwny wuměłski projekt z digitalnymi (słuchańskimi) postowymi kórtkami, kótarež nastawaju w kooperaciji z muzeumom a z Łužyskim festiwalom/Lausitz Festival.

Wótwórjenje wustajeńce: 25.08., zeger 11:00–13:00 
Wótwórjeńske case: 25.08.–06.10.2024
w danem casu wót wałtory do njeźele, zeger 11:00–19:00
Zastup jo dermo